Het IvPP wil solide, wetenschappelijk onderzochte informatie geven over onderwerpen als persoonlijke groei, geluk en zelfvertrouwen. Er wordt over die onderwerpen enorm veel geschreven, maar niet vaak door mensen die er daadwerkelijk verstand van hebben. Te vaak zijn er goeroes aan het woord die zich met een cursus NLP en een haastig geschreven e-book presenteren als de absolute autoriteit op elk gebied. Dat is vervelend omdat slecht advies niet werkt en in sommige gevallen zelfs negatieve gevolgen kan hebben. In dit artikel behandel ik drie stellingen die deze zelfhulpgoeroes vaak aanhangen. Ik bespreek daarbij wat eventuele negatieve effecten kunnen zijn en ook hoe het echt zit.
Veranderen is snel en eenvoudig
Wie kent ze niet, de reclames voor diëten en nieuwe manieren om te sporten: “afvallen in tien minuten per dag!” “Geluk zonder moeite.” Ook schrijvers in psychologische genres zeggen vaak iets dergelijks. De auteurs van het populaire “The Secret” gaven bijvoorbeeld aan dat je alleen maar iets hoeft te willen en dat je het dan vanzelf krijgt. Hard werken, vervelende klusjes doen, vallen en weer opstaan: het is volgens hen allemaal niet nodig. Als je iets wilt is dat voldoende.
H.L. Mencken zei eens: “Voor elke complexe vraag, is er een simpel antwoord. En dat antwoord is fout.” Dit geldt ook met betrekking tot het bereiken van je doelen. Neem nu eens afvallen als voorbeeld. Een groot deel van de Westerse Wereld probeert af te vallen. Omdat overgewicht grote risico’s met zich meebrengt, houden ook veel wetenschappers zich er mee bezig. Hoe groot is nu de kans dat één organisatie een absoluut onfeilbare methode heeft gevonden om af te vallen? Zou dat niet binnen de kortste tijd wereldnieuws zijn? Zou iedereen niet binnen no time dit programma volgen en als een gek kilo’s verliezen? Je begrijpt, zo werkt het niet. Wanneer er geclaimd wordt dat er een belangrijk probleem zonder moeite opgelost kan worden, betekent dit altijd dat de zaken te simpel voorgesteld worden. Als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is dat het vaak ook.
Het risico van deze stelling is dat mensen altijd op zoek zijn naar die ene manier die alles makkelijk maakt. Doordat ze hier zozeer op gefocust zijn, komen ze er niet meer aan toe om de logische stappen te ondernemen. Afvallen is minder eten en meer bewegen en dat volhouden. Wie zich daar op richt zal resultaat behalen, wie zoekt naar de gemakkelijke uitweg niet.
Al je problemen worden opgelost
Er zijn trainers en coaches die aangeven dat het vergroten van je zelfvertrouwen de oplossing vormt voor al je problemen. Wie veel zelfvertrouwen heeft, kent geen twijfels meer en weet voortaan precies hoe hij zich in alle situaties moet gedragen. Helaas werkt dit niet zo. Meer zelfvertrouwen helpt je om steviger in je schoenen te staan, maar het kan niet voorkomen dat je soms wel eens uit je evenwicht raakt. Het is een middel, geen wondermiddel.
Zelfs als een bepaalde aanpak werkt, is het niet zo dat al je problemen daardoor opgelost zijn. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat de cursus zelfvertrouwen voor de meeste mensen werkt. Hun zelfvertrouwen wordt groter en dat helpt op verschillende fronten in hun leven. Desalniettemin is het niet zo dat al hun problemen nu opgelost zijn. Op veel fronten zijn ze een stukje beter gaan presteren, maar op veel andere gebieden zijn ze nog steeds dezelfde persoon die dezelfde fouten maakt. Het vergroten van het zelfvertrouwen is geen magische pil die het leven in één grote kermis verandert.
Wie verwacht dat hij een totaal ander mens wordt van een training of een coachingstraject, kan teleurgesteld zijn wanneer de training dat effect niet heeft. Daardoor zal hij bovendien over het hoofd zien dat er wel degelijk vooruitgang is geboekt. Wie zijn verwachtingen te hoog stelt, zal nooit tevreden zijn.
Je kunt alles bereiken wat je maar wilt
Dit idee is om meerdere redenen fout. Allereerst hebben we ons leven niet geheel onder controle. Of je een bepaalde positie krijgt, hangt niet alleen af van inspanning, maar ook van geluk. Soms heb je de pech dat er iemand in de organisatie werkt die beter is dan jij. In dat geval ligt het niet aan jou dat je de functie van je dromen niet krijgt.
Het idee achter veel training en coaching is dat er iets mis is met het functioneren van de persoon die getraind wordt. De training is daarvoor de oplossing. Sommige problemen zijn echter onoplosbaar. Ook in de reguliere psychologie richt men zich in sommige behandeling vooral op het hanteerbaar maken van problemen. Dat is wat anders dan het zoeken naar een oplossing.
Wanneer je er van uitgaat dat je volledige controle hebt over je leven, legt dit een enorme last op je schouders. Elke keer als iets niet lukt, ligt dat aan jou. Je hebt gefaald. Dit kan een deprimerend wereldbeeld zijn. Sommige zelfhulpgoeroes trekken dit idee tot in het extreme door: ze zeggen dat zelfs kanker je eigen schuld is. Op die manier praten ze mensen een schuldgevoel aan, terwijl deze mensen geen enkele invloed hebben op hun situatie en daarom dus ook geen schuld kunnen hebben.
Het is wel degelijk mogelijk om te veranderen en om gelukkiger en effectiever te worden. De weg daarheen is echter lang en kronkelig en van zichzelf al moeilijk genoeg. We hebben geen zelfhulpgoeroes nodig om ons de put in te praten. Bekijk bij iedereen die zichzelf coach, trainer, psycholoog of, godbetert, goeroe noemt, dus goed met wie je te maken hebt. Wie uitspraken doet in de trant van de hierboven staande categorieën heeft duidelijk niet het beste met je voor.
Wij weten als geen ander dat je doelen behalen geen gemakkelijke taak is. Maar het is zeker niet onmogelijk! Tijdens ons coachingstraject krijg je echte handvaten die jou helpen bij het behalen van je doelen. Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
