Alain de Botton is de Bas Haring van Engeland. In “statusangst” schrijft hij over een belangrijk aspect van onze hedendaagse maatschappij: het gevoel onwaardig te zijn. We krijgen dit onbehagelijke gevoel volgens De Botton wanneer we niet kunnen voldoen aan het ideaal van succes dat de maatschappij ons oplegt. We voelen dus statusangst wanneer de buurman een grotere auto heeft dan wij, of wanneer een goede vriend meer verdient. Statusangst is dan geen jaloezie, maar een meer existentiële angst om mislukt te zijn als mens. Statusangst komt voort uit een gebrek aan wat we in de training zelfvertrouwen “waardigheid” noemen.
De Botton geeft in de eerste hoofdstukken van het boek een uitleg over wat statusangst is. Daarna geeft hij een aantal “oplossingen”. De eerste oplossing is psychologisch van aard. De Botton stelt hier voor om een gebrek aan status niet gelijk te stellen met een gebrek aan menselijke waardigheid. Dus niet: “ik ben dik dus ik ben een slecht mens”. Maar juist: “Ik ben dik, maar dat heeft niets met mijn waarde als mens te maken.”
We vervangen het maatschappelijk ideaal dan door ons eigen ideaal. Iemand kan bijvoorbeeld besluiten dat zijn eigenwaarde bepaald wordt door het aantal goede daden dat hij doet of door het aantal goede vrienden dat hij heeft. Het voordeel van deze manier van denken is dat we ons zelfbeeld in eigen hand houden. En zo niet afhankelijk zijn van andermans mening.
Een andere oplossing voor statusangst is de politieke. Doordat vrouwen in de media bijvoorbeeld steeds geconfronteerd worden met lichamen die slanker zijn dan het hunne, raken ze ontevreden over hun uiterlijk. En daardoor ook ontevreden over zichzelf. Wanneer men gebruik zou maken van dikkere modellen zou het verschil met gewone vrouwen kleiner worden en zo zouden de vrouwen zich minder slecht voelen. Door op politieke wijze een verandering van de mode-industrie af te dwingen, kunnen de vrouwen proberen om hun statusangst af te dwingen.
Weer een andere “oplossing” is volgens De Botton gelegen in het Christendom. Daarin wordt immers gehuldigd dat alle mensen gelijk zijn en dat iemand geen invloed heeft op zijn eigen levensloop. Wanneer je dus mislukt in het leven is dat niet je eigen schuld, maar de hand van God. Bovendien hoeven wij ons geen zorgen te maken over ons leven op aarde. Dit omdat we in het hiernamaals pas echt tot ons recht zullen komen. Een nadeel van deze oplossing bespreekt De Botton niet: om baat te hebben bij de Christelijke ideeën, moet je ze wel geloven.
Statusangst is een gedegen populair filosofische verhandeling over een belangwekkend hedendaags probleem. Hoewel de oplossingen niet allemaal even overtuigend zijn, helpt de analyse ons in ieder geval om te beseffen dat status niet zo belangrijk is als dat wij het maken. Wie er onder gebukt gaat, heeft het dus in eigen handen om wat rustiger aan te doen en zich te beseffen dat er meer is in het leven dan het najagen van succes.
Brouteers zijn professionals met een rebels randje en altijd op zoek naar goud. Lees verder als jij meer weten over wie we zijn of hoe we werken. Heb je vragen? Neem dan contact met ons op!
